در راستای اجرای عملی حل مشکلات از طریق بسیج اندیشه ها در سازمان (وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی) تیمی متشکل از تعداد 4 نفر از رؤسای گروه های دفتر سیاستگذاری و توسعه اشتغال تشکیل گردید. مشکلی که در این اقدام عملی مد نظر قرار گرفت " پایین بودن بهره وری نیروی انسانی در بازارکار" بود. در مرحله اول نوشتن علل مشکل تعداد 42 مورد و در مرحله دوم پس از خواندن علل مشکل مرحله اول تعداد 21 مورد و در مرحله سوم تعداد 8 مورد و در مجموع تعداد 71 علت از گروه دریافت گردید. سپس این علل توسط گروه به تعداد 5 دسته دسته بندی شد و برای هر دسته یک دلیل کلی نوشته شد و تعداد دسته بر روی آن نوشته شد. سپس نمودار استخوان ماهی رسم گردید.
همانگونه که در نمودار مشخص است از نظر تیم مهمترین دلایل به ترتیب شامل موارد زیر است:
1- ضعف مدیریت سازمانهای دولتی و خصوصی با تعداد 27 مورد
2- مشکلات محیطی کسب و کار (قانون کار- وصولی ها- سود بالای بانکی و ...) با تعداد 18 مورد
3- عدم مهارت کافی نیروی انسانی با تعداد 11 مورد
4- عدم فرهنگ کار مناسب با تعداد 8 مورد
5- عدم تأمین نیازهای نیروی انسانی ( نیازهای مادی، معنوی و روحی) با تعداد 7 مورد
سپس این دلایل به 4 نفر خبره برای اولویت بندی به روش دلفی داده شد که پس از سه مرحله اولویت بندی نتایج آن در زیر آمده است:
نتیجه نهایی اولویت بندی به روش دلفی
شماره دلایل |
اولویت نفر اول |
اولویت نفر دوم |
اولویت نفر سوم |
اولویت نفر چهارم |
میانگین |
اولویت نهایی دلایل |
1 |
4 |
4 |
1 |
1 |
2.5 |
1 |
2 |
3 |
2 |
5 |
4 |
3.5 |
5 |
3 |
2 |
3 |
3 |
3 |
2.75 |
2 |
4 |
1 |
5 |
4 |
2 |
3 |
3 |
5 |
5 |
1 |
2 |
5 |
3.25 |
4 |
همانطور که در جدول فوق مشاهده می گردد اولویت بندی دلایل به صورت زیر می باشد:
1- ضعف مدیریت سازمانهای دولتی و خصوصی
2- عدم مهارت کافی نیروی انسانی
3- عدم فرهنگ کار مناسب
4- عدم تأمین نیازهای نیروی انسانی ( نیازهای مادی، معنوی و روحی)
5- مشکلات محیطی کسب و کار (قانون کار- وصولی ها- سود بالای بانکی و ...)
بنابراین مهمترین دلیل "ضعف مدیریت سازمانهای دولتی و خصوصی" می باشد که درادامه مراحل راه حل یابی برای آن ذکر می گردد.
راه حل یابی
در این مرحله یعنی راه حل یابی ابتدا افراد تیم 5 نفره تعداد 11 ایده و در مرحله دوم تعداد 7 ایده و در مرحله سوم که از آنها خواستم ایده های غیر معمول و دور از ذهنی را که فکر می کنند مورد تمسخر قرار می گیرد بنویسند تعداد 4 ایده نوشته شد که در مجموع تعداد 22 ایده بدست آمد و با ادغام ایده های مشابه 10 ایده متمایز برای بررسی میزان اثربخشی و امکان پذیری بدست آمد که در ذیل آورده می شود:
1- رعایت ضوابط و استانداردهای انتخاب مدیران شایسته
2- استفاده از مدیران موفق خارج از کشور
3- تعویض ساختار مدیریتی ( سنتی به مدرن)
4- نظارت مستمر بر کارایی مدیران و تعویض به موقع آنان
5- اولویت دادن به افراد توانمند و جوان
6- پرورش و تربیت مدیران کارآمد از میان کارکنان
7- استفاده از دانشگاه ها برای معرفی افراد متخصص
8- انتخاب مدیران با تجربه مرتبط
9- جدایی مالکیت از مدیریت
10- ترویج فرهنگ پاسخگویی در قبال مسئولیت
برای بررسی میزان اثربخشی و امکان پذیری ایده ها از طیف لیکرت 5 تایی استفاده گردید بدین ترتیب که به ایده با کمترین اثربخشی نمره 1 و به ایده با بیشترین اثربخشی نمره 5 داده شد همچنین به ایده با کمترین احتمال امکان پذیری نمره 1 و به ایده با بیشترین احتمال امکان پذیری نمره 5 داده شد در این بررسی نظر 5 نفر اخذ گردید که نتایج آن در جداول زیر نشان داده شده است.
نفرات |
ایده 1 |
ایده 2 |
ایده 3 |
ایده 4 |
ایده 5 |
|||||
اثر |
امکان |
اثر |
امکان |
اثر |
امکان |
اثر |
امکان |
اثر |
امکان |
|
نفراول |
5 |
1 |
4 |
2 |
5 |
1 |
4 |
3 |
4 |
1 |
نفردوم |
5 |
2 |
4 |
1 |
5 |
5 |
5 |
2 |
3 |
4 |
نفرسوم |
5 |
4 |
5 |
1 |
5 |
1 |
2 |
2 |
3 |
3 |
نفرچهارم |
4 |
2 |
4 |
2 |
4 |
1 |
4 |
4 |
3 |
3 |
نفرپنجم |
5 |
2 |
4 |
1 |
5 |
1 |
3 |
2 |
3 |
2 |
میانگین |
4.8 |
2.4 |
4.2 |
1.2 |
4.8 |
1.8 |
3.6 |
2.6 |
2.2 |
2.6 |
نفرات |
ایده 6 |
ایده 7 |
ایده 8 |
ایده 9 |
ایده 10 |
|||||
اثر |
امکان |
اثر |
امکان |
اثر |
امکان |
اثر |
امکان |
اثر |
امکان |
|
نفراول |
5 |
2 |
3 |
2 |
5 |
2 |
5 |
1 |
5 |
1 |
نفردوم |
5 |
3 |
4 |
1 |
5 |
3 |
3 |
1 |
4 |
2 |
نفرسوم |
3 |
1 |
5 |
2 |
4 |
1 |
5 |
1 |
4 |
2 |
نفرچهارم |
4 |
4 |
4 |
2 |
4 |
3 |
5 |
2 |
5 |
2 |
نفرپنجم |
3 |
3 |
5 |
1 |
5 |
2 |
4 |
1 |
4 |
1 |
میانگین |
4 |
2.6 |
4.2 |
1.6 |
4.6 |
2.2 |
4.4 |
1.2 |
4.4 |
1.6 |
اثربخشی بالا و امکان پذیری زیاد |
اثربخشی پایین و امکان پذیری زیاد |
5 |
امکان پذیری |
|||
|
|
|||||
|
4 |
|||||
|
|
|||||
6 4 5 |
3 |
|||||
• • • |
|
|||||
1 • 8 • |
اثربخشی پایین و امکان پذیری کم |
|
||||
3 • |
2 |
|||||
7 • • 10 |
|
|||||
9 • |
1 |
|||||
2 • |
|
|||||
اثربخشی بالا و امکان پذیری کم |
|
|||||
5 |
4 |
3 |
2 |
1 |
0 |
|
اثر بخشی |
|
|
||||
همانطور که در ماتریس اثر بخشی و امکان پذیری مشاهده می گردد اثر بخشی ایده شماره 6 یعنی " پرورش و تربیت مدیران کارآمد از میان کارکنان" دارای بیشترین اثربخشی و از امکان پذیری خوبی برخوردار است.
بنابراین برای حل مشکل پایین بودن بهره وری نیروی انسانی در بازارکار ابتدا در راستای برطرف نمودن ضعف مدیریت در سازمان های خصوصی و دولتی باید اقدام به برنامه ریزی برای پرورش و تربیت مدیران کارآمد از میان کارکنان سازمان که آشنایی کافی با فعالیت ها و محیط داخلی و خارجی سازمان دارند، نمود.